Avondland: Recensie Trouw

Sfeervolle en smeuïge roadstory

Als acteur op zoek gaan naar je achtergrond – met je moeder in haar geboorteland Turkije – en dan je voorstelling daarover ‘Avondland’ noemen is een statement. Hij is Nederlander, met zijn voeten uit de IJsselse rivierklei van Zutphen, daar kan bij Sadettin Kirmiziyüz geen misverstand over bestaan. Toch deed de rondreis het Turkse bloed allengs als een tweede stroom door zijn aderen golven. Hoe dat voelt, hoe dat hem en zijn omgeving wel of niet heeft veranderd, heeft Sadettin Kirmiziyüz met elan en gevoel voor humor in zijn roadstory verwerkt.
Sadettin Kirmiziyüz verstaat de kunst zijn publiek moeiteloos mee te laten switchen met alle mogelijke overgangen in zijn verhaal. Zoals de voorstelling al is begonnen zonder dat je er erg in had, zo zit je even later midden in Istanbul en word je belaagd door het leger schoenpoetsers dat, als het er dan geen twee mogen zijn, in elk geval één schoen opeist.

Zich soepel bewegend tussen twee bergen kleren, die vooral symbolisch zijn (de ene knalrode als verwijzing naar de Turkse vlag), toont Kirmiziyüz zich een aanstekelijk performer die de indruk wekt alsof hij zijn verhaal met jou persoonlijk deelt. Hij formuleert scherp en direct, en transformeert vrijwel zonder verkledingen van zichzelf in een ander en weer terug. Op zijn best is hij als hij, schijnbaar uit het niets, een sfeer oproept. Hij maakt daartoe nu en dan heel afgewogen gebruik van de Turkse klassieker ‘Mensenlandschappen’, het epische dichtwerk van Nâzim Hikmet (1902-1963), terwijl musicus Bülent Aydin voor een fijnzinnig klankdecor zorgt. Zijn beleving wordt invoelbaar, zijn verrassing, verbazing, maar ook hoe zijn Hollands zijn en Turkse bloed een verbond aangaan.

Niet het dilemma, maar de baat van de migrantenzoon geeft Sadettin Kirmiziyüz vorm. Dat is de belangrijke meerwaarde van een voorstelling als ‘Avondland’ (deel in een reeks van vier). Prachtig is de boemerangscène met een barbier die vertelt, dat zij zich in Turkije weleens zorgen over hen in Holland maken: “Zo ver van alles en iedereen.”

Soms neigt de theatersolo iets te veel naar cabaret, dat stelling wil nemen, of met een quasi en nogal misleidende verspreking van “PVV, eh, PKK”. Daar zit Kirmiziyüz’ wens om de actualiteit erin te betrekken hem als kunstenaar in de weg. Zonder dat heeft hij genoeg te vertellen. Beeldend en smeuïg.

Hanny Alkema
Trouw, 24 september 2011