Sadettin over Citizen K.

Ricci Scheldwacht voelde Sadettin Kirmiziyüz aan de tand over Citizen K. De voorstelling gaat zaterdag 6 april in première in Theater aan het Spui in Den Haag.

Citizen K is een voorstelling over identiteit en identiteitspolitiek.
Ja. En nu denken sommige mensen waarschijnlijk: ‘Is Sadettin daar nog niet klaar mee?’ Nee, nog lang niet. Na voorstellingen over mijn ouders, mijn broer en zus, hun en mijn eigen identiteit en afkomst, gaat het deze voorstelling weer over dit onderwerp. Ik denk dat ik niet anders kan. Ik moet het erover hebben.

Hoe gaat de voorstelling eruit zien?
We zijn bezig met een lijst van 500 situaties, waarin ik met identiteit te maken kreeg. Die herinneringen worden muzikaal begeleid door Kaspar Schellingerhout die ook als acteur meespeelt in die herinneringen. Zo maken we een muzikale reis door mijn leven en de moderne geschiedenis van Nederland om erachter te komen waarom identiteit zo’n belangrijke factor is in onze samenleving.

Waarin verschilt deze voorstelling van de vorige?
Ik ga ditmaal een stap verder. Ik wil een diepere laag aanboren. Het publiek gaat lachen en huilen. Ik verwacht niet dat mensen zullen zeggen: ‘Ach, Sadettin, wat erg voor je.’ Maar wel: ‘Mijn god, dit herken ik.’
Een paar jaar geleden speelde ik De radicalisering van Sadettin K. Daarin was ik heel boos over alles. Na de voorstelling in De Toneelschuur kwamen er mensen naar me toe. Ze hadden al mijn andere voorstellingen gezien en waren superboos op mij. Hoe haalde ik het in mijn hoofd? Dat wentelen in slachtofferschap. Dat werd een heftig gesprek. Ik dacht: ja, ze kunnen er gewoon niet tegen om de waarheid te horen. Maar mijn regisseur Casper Vandeputte legde me uit dat ik dat anders moest zien: ze wilden niet dat ík ze dat verhaal vertelde. Ze wilden die Turk niet kwijt waar ze altijd om konden lachen en die zichzelf niet al te serieus nam. Ze wilden niet door mij geconfronteerd worden met hun onbewuste manier van doen.

En daarom verweten ze je slachtoffergedrag?
Ja, dat is een reflex die je heel vaak ziet. Met Casper heb ik ook dit soort gesprekken over institutioneel racisme. Laatst zei hij: ‘Je bent er te veel mee bezig. Ga je leven leiden.’ En vervolgens werd hij door zijn eigen woorden geraakt, omdat hij zich realiseerde dat hij ook aan het bagatelliseren was.

Ben jij vaak gediscrimineerd?
Ik vind het banaal om te moeten zeggen: toen en toen werd ik gediscrimineerd. Maar ik voel de vooroordelen. En ik houd er ook rekening mee. Je gaat dat beeld dat mensen van je kunnen hebben op jezelf projecteren.

Zien mensen jou als een Turk?
Ja, al vergeet ik zelf vaak dat ik er zo uitzie. Ik ben geboren en getogen in Zutphen. Ik woon in Amsterdam. Ik ben een Zupthense Turkse Amsterdammer. Ik voel me Turks, maar ook Nederlands. Een tijdlang wilde ik niet dat mijn Turkse afkomst een rol speelde. Ik zag mezelf als Nederlander. Tot ik ging reizen. Toen zag ik dat de wereld niet alleen uit twee culturen bestaat – de Nederlandse en de Turkse – maar dat er overal heel veel mensen met verschillende achtergronden met elkaar samenleven.
Het hangt ook van de situatie af. Als ik bij een Turkse dönerzaak in het Turks bestel, word ik voor mijn gevoel beter geholpen. Of beeld ik me dat in? Toch zeg ik, als ik wegga in het Turks: fijne dag, werk ze. Die klik is er dan wel. Ik voed mijn zoontje tweetalig op. Ik spreek Turks met hem.

Leidt identiteitspolitiek niet juist tot meer verwijdering?
Iedereen heeft nu het idee dat zijn identiteit gevaar loopt. Of dat nu de transgender is of de witte stemmer voor Forum voor Democratie. Iedereen heeft het gevoel dat de grond onder zijn voeten wordt weggetrokken. Toch moeten we dat gesprek aangaan. Door die lagen aan te boren, komen we op iets uit waardoor we ons wel tot elkaar kunnen verhouden. Ik denk dat empathie daarbij een heel belangrijke factor is. Niet alleen accepteren of tolereren maar ook je in die ander verplaatsen.

Denk je dat wij dat kunnen?
Ja, als je 1 op 1 tegenover elkaar zit gaat dat heel gemakkelijk. Persoonlijk contact kan barrières breken en vooroordelen wegnemen. Vergelijk het met mensen die klagen over al die buitenlanders, maar tegen jou zeggen: ‘Ja, maar ik bedoel jou niet, want jij bent anders, jij bent een goeie.’

Citizen K. is een coproductie van Trouble Man en Het Nationale Theater
Première 6 april 2019, Theater aan het Spui
Te zien van 3 april t/m 1 juni 2019 in diverse theaters.

Foto: Gordon Meuleman

Meer nieuws

Annuleringen ivm COVID-19

Lief publiek, in het kader van de maatregelen om het COVID-19 virus in te dammen kunnen we jullie helaas tot 1 juni 2020 niet verwelkomen bij onze voorstelling DOPE. Bezoekers…

lees verder ▸

Research deel 2 begint

De gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug, het formeren van verschillende colleges gaat beginnen. Zo ook de research voor Metropolis #2: Politiek. Een jaar lang volgt Sadettin de jonge, idealistische partijen die…

lees verder ▸